تهاجم کلمات بیگانه به زبان ژاپنی قدیمی
یک مرد ۷۱ ساله برای زجر و آسیب روانی که بدلیل استفاده بیش از اندازه از کلمات بیگانه در رادیو و تلویزیون به او وارد شده از صدا و سیمای ژاپن شکایت و درخواست غرامت کرده است. او واقعاً در ترجمه گم شده است.
تصویری از کاتاکانا by flickr user mroach.CC BY SA.2.0
این پیرمرد از کانال‌های تلویزونی، به خاطر استفاده از کلمات قرضی و تلفظ آنها با تقلید آوائی و با استفاده از روش نوشتاری کاتاکانا، خسته و نامید شده است. برای او این کلمات فقط یک دسته حرف هستند که کنار هم گذاشته شدند، و هیچ مفهوم متنی در زبان قدیمی ژاپنی ندارند.
برای مثال این کلمات قرضی که به صورت آوائی در صدا و سیما استفاده می‌شوند: “preview”(پیش دید کردن) به این شکل “プレビュー” نوشته می‌شود (و پوربیو تلفظ می‌شود)، “draft” (پیش‌نویس) به این شکل “ドラフト” نوشته می‌شود (و درفتو تلفظ می‌شود ). چیزی که این پیرمرد هیچ دلیل و معنی برایش نمی‌دید استفاده از کلمات غربی مانند “care” (مرقبت/توجه کردند) و “risk” (خطر/بخطر انداختن)، این کلمات بیگانه در زبان ژاپنی کلمات معادل دارند. او بر این باور است که صدا و سیما حق او را برای دسترسی به اطلاعات رسیدن به خوشبختی با استفاده از این کلمات بیگانه پایمال می‌کند.
مسائل مربوط به استفاده از کلمات بیگانه محدود به پیرمردان نمی‌شود، بلکه در تمام جامعه تاثیر‌گذار است. سازمان امور فرهنگی ژاپن اشاره می‌کند که افزایش استفاده از کلمات بیگانه به زیبایی زبان ژاپنی قدیمی صدمه می‌زند و مانع ارتباط نسل قدیم و نسل جدید می‌شود. در یک آمارگیری دولتی در مورد کلمات قرضی در سال ۲۰۰۷، فهم چنین کلماتی که با استفاده از حروف کاتاکانا نوشته می‌شود مانند کلمه “empowerment” (معنی: توانمندسازی) و “literacy” (معنی: سواد) کمتر از ۱۰ درصد است، ولی به طور کلی درک و فهم کلمات قرضی در حال افزایش است. به دلیل افزایش در استفاده از کلمات بیگانه آقای کنتارو تکهشی در سپتامبر سال میلادی ۲۰۱۲ یک کتاب منتشر ساخت که معنی رایج‌ترین این کلمات بیگانه را توضیح می‌دهد.
کاتاکانا کلملت بیگانه را به زبان ژاپنی شرح می‌دهد . Image by flickr user WordRidden CC BY 2.0
آقای تشینو ساسک، یک خبرنگار ژاپنی که کتابی در مورد “curation” (جمع آوری، مرتب‌سازی، طبقه بندی کردن خبرهای مختلف) در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرد، و در انتخاب موضوع کتاب دچار یک معمای غیر قابل حل در مورد استفادهٔ کلمهٔ بیگانه “curation”، که در واقع موضوع اصلی کتاب را توضیح میداد شده بود:
@sasakitoshinao キュレーションとかも美しい日本語にはできなかったので、カタカナのままだった。変に大和言葉にすると、たとえば「ホホエミスト」とかなんか気持ち悪い感じになっちゃったりするし。ことばは本当難しい。
من نتوانستم کلمه مناسب برای ترجمه “curation” به ژاپنی پیدا کنم، و همان‌جور که بود ولش کردم. زبان سخت است. و بعضی وقت‌ها ترجمهٔ مفاهیم بیگانه به ژاپنی عجیب است.
آقای ایچیرو نومزاکی، یک انسان‌شناس، در توییتر افکار خود را در مورد کلمات بیگانه اینطور توضیح داد:
@Ichy_Numa サッカーを蹴球と言えと言う人が今時いるか？ サポーターじゃなくて応援団か？ ワールドカップは分かりにくいから世界杯と言うべきか？ カタカナ語批判は、実はカタカナが嫌なんじゃなくて、そのカタカナ語の示す新しい概念が嫌いなんだよ。それをカタカナのせいにしてるだけ。
آیا ما حاضر به استفاده از کلمهٔ شوکیو [کلمهٔ قدیمی برای ضربه زدن به توپ] برای فوتبال هستیم؟ آیا بهتر است که بجای گفتن “supporters” به کاتاکانا از کلمه “応援団” [کلمه قدیمی برای تشویق رفقا] استفاده کنیم؟ من اینطور فکر نمی‌کنم. منتقدان کلمات بیگانه نوشته به حروف کاتاکانا، از استفاده از کلمات جدید که مفاهیم بیگانه را توضیح می‌دهند متنفرند نه از استفاده حروف کاتاکانا.
در آغاز، وقتی کلمات بیگانه به زبان ژاپنی معرفی می‌شدند، اول عیناً ترجمه می‌شدند و یک کانجی موجود (خط/ حروف چینی) و هیراگانا موجود (خط/ حروف ژاپنی) که معنی اصلی انهار را توضیح میداد به آنها اختصاص داده میشد. کلماتی مانند “freedom” (آزادی) و “democracy” (دموکراسی) که در قرن ۱۹ میلادی وارد زبان ژاپنی شدند، ترجمه شده و به حروف کانجی به این شکل “自由“و “民主主義“نوشته شدند. با اینکه این کلمات در آن زمان جدید بودند برای مردم ژاپن قابل فهم بودند. این به این دلیل بود که هر حرف کانجی معنی مخصوص به خود را دارد، و وقتی چند حرف کانجی در کنار هم گذاشته می‌شود، معنی مخصوص به خودش را پیدا می‌کند.
آقای کیوی کاوازو، یک شاعر ژاپنی، احساس می‌کند که استفاده از کلمات بیگانه در کاتاگانا موجب ویرانی دنیای کلماتی می‌شود که او با آن آشنایی دارد:
@kiyoekawazu カタカナ表記された外来語、漢語による概念語を、未消化なまま発語されつづけていることによって生まれる、「自明性」は怖い。明治初期にはまだ意味にもとづく漢語表現が工夫されたが、現在ではただカタカナで流していく。そしてぼんやりと生まれる「自明」的な意味が、世の中を鈍く支配していく。
من از این وحشت می‌کنم که می‌بینم چیزهای بدیهی با استفاده از کلمات بیگانه مانند کلمات غربی نوشته شده به کاتاکانا یا کلمات تصویری چینی نوشته شده به حروف کانجی ژاپنی نوشته می‌شود. در دوره میجی [۱۸۶۸-۱۹۱۲ میلادی]، اول کلمه را به کانجی ترجمه می‌کردند، ولی حالا فقط حروف کاتاکانا استفاده می‌کنند. به‌تدریج معانی مبهم در جامعه نفوذ پیدا می‌کنند، و کم کم حتی چیزهای واضح هم مبهم می‌شوند.
آقای ایچیرو نومزکی، به اثر مثبت کلمات بیگانه اشاره می‌کند:
@Ichy_Numa セクハラやＤＶは、カタカナ語やアルファベットだけど、世間に注目されたし、意味が連想しにくいからこそ、新しい概念の記号として有効だったぞ。
کلمات بیگانه معرف ایده‌های جدید مانند “sexual harrassment” (آزار جنسی) و “DV” یا domestic violence (آزار در خانواده) بودند. دلیل اینکه کلمات بیگانه می‌توانند نظر جامعه را جلب کنند این است که حروف کاتاکانا در ارائه ایده‌های نوع موثر هستند. مردم باید اول موضوع را درک کنند تا بتوانند کلمهٔ نوشته شده به کاتاکانا یا حروف الفبا را بفهمند.
یک کاربر توییتر، @sumiyoshi_41، نظر داد که استفاده از کلمات بیگانه موجب بیگانه شدن غیر متخصصین با مسائل روزانه شده است:
@sumiyoshi_49 みんなネタにしているけど、「ノーマライゼーション」とか「ヘイトスピーチ」とかいう、普通の英語苦手日本人にはイメージのつかみにくいカタカナ語を使い続けることで、どれだけ一般の素人をこういう問題に対する興味・関心から遠ざけているのかについて、もう少し真面目に考えたほうがいいと思う。
من فکر می‌کنم ما باید شروع کنیم به طور جدی به استفاده از کلماتی مانند “normalization” (هنجارسازی) و “hate speech” (کلمات مشوق عداوت و تنفر) [هر دو کلمه به طور آوائی به کاتاکانا نوشته شده‌اند]، به این دلیل که این کلمات نوشته شده به کاتاکانا موجب دوری مردم عادی ژاپن و مانع علاقمند شدن آنها به این موضوعات می‌شوند. ژاپنی‌هایی که به زبان انگلیسی مسلط نیستند نمی‌توانند این کلمات که به کاتاکانا نوشته شده‌اند را بفهمند.
